ไขข้อสงสัย ทำไมฉีดแอสตร้าฯ ต้องเว้น 16 สัปดาห์ ชี้หลักของวัคซีน การทิ้งระยะห่างยิ่งห่างนานก็จะกระตุ้นภูมิต้านทานได้ดีกว่า

ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ โพสต์ข้อความผ่าน Facebook เกี่ยวกับ “วัคซีนโควิด-19 ระยะห่างของการให้วัคซีนแอสตราเซเนกา (AstraZeneca) ว่าที่หลายคนมีข้อสงสัยกำหนดระยะห่างของการฉีดวัคซีน AZ ในประเทศไทย ขณะนี้มีกำหนดระยะห่างจากเดิม 10 สัปดาห์เป็น 16 สัปดาห์

จากการศึกษาวิจัยทางคลินิกเดิมระยะห่างการให้วัคซีน AZ อยู่ที่ 4 สัปดาห์ เมื่อทำการศึกษาระยะที่สามผู้ที่ได้รับวัคซีน 2 ครั้งห่างกันมากกว่า 6 สัปดาห์ถึง 12 สัปดาห์ ได้ผลภูมิต้านทานและประสิทธิภาพดีกว่าผู้ที่ได้รับห่างกันน้อยกว่า 6 สัปดาห์

ที่ประเทศอังกฤษในช่วงที่มีโรคระบาดมากและวัคซีนไม่เพียงพอ อังกฤษจึงยืดระยะห่างของการให้วัคซีนเข็มที่สองออกไปอีกถึง 16 สัปดาห์ เพื่อให้ประชากรส่วนใหญ่ได้รับวัคซีนเข็มแรกให้มากที่สุด ไม่ต้องให้แรงงานมาพะวงกับการฉีดเข็มที่สองจะได้ปูพรมเข็มแรกได้กว้างที่สุดเพื่อระงับการระบาด

ในสกอตแลนด์พบว่าการให้ AZ เพียงเข็มเดียวมีประสิทธิภาพถึง 80% การให้เข็มที่สองจะเพิ่มประสิทธิภาพเป็น 90 กว่าเปอร์เซ็นต์ เห็นว่าเข็มที่สองเพิ่มประสิทธิภาพก็จริง ถ้าเปรียบเทียบกับการปูพรมเข็มแรกให้มากที่สุดแล้ว ค่อยเติมเข็มที่สองน่าจะเป็นประโยชน์มากกว่าในการควบคุมการระบาดของโรค

หลักของวัคซีน การทิ้งระยะห่างยิ่งห่างนานก็จะกระตุ้นภูมิต้านทานได้ดีกว่า ระดับภูมิต้านทานหลังเข็มที่สองจะสูงกว่าในการหวังผลให้อยู่นาน การยืดเข็มที่สองออกไปจะมีข้อเสียตรงที่ว่าประสิทธิภาพจะสู้การให้ 2 เข็มไม่ได้ ต้องคำนึงคือถ้ามีเชื้อกลายพันธุ์โดยเฉพาะสายพันธุ์แอฟริกาใต้ (Beta) วัคซีนทั่วไปประสิทธิภาพลดลงอยู่แล้วก็อาจจะป้องกันไม่ได้ แต่สายพันธุ์อังกฤษและอินเดียไม่น่าจะมีผลมาก

ประเทศไทยอยู่ในช่วงการระบาดขาขึ้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องใช้ในการควบคุมโรคให้เร็วที่สุด จำเป็นที่จะต้องให้ AZ วัคซีนปูพรมในแนวกว้างให้มากที่สุดก่อน โดยต้องระดมทรัพยากรทั้งหมดรวมทั้งวัคซีนมาใช้ในการให้วัคซีนเข็มแรกภายใน 16 สัปดาห์ ประชากรส่วนใหญ่ทั้งประเทศก็จะได้วัคซีนอย่างน้อย 1 เข็ม แล้วค่อยไปเติมเข็มที่สอง ภูมิจะสูงขึ้นและอยู่นาน

สิ่งสำคัญในระหว่างนี้จะต้องเฝ้าระหว่างสายพันธุ์กลายพันธุ์ โดยเฉพาะสายพันธุ์แอฟริกาใต้ที่อาจจะสร้างปัญหาในระดับที่ภูมิต้านทานยังไม่สูงมากเกิดขึ้นได้ สายพันธุ์อังกฤษและอินเดียไม่น่าจะมีปัญหา การควบคุมการระบาดในประชากรหมู่มากทั้งประเทศไทยในภาวะที่ทรัพยากรที่จำกัด จึงจำเป็นที่จะต้องมีการวางแผนให้เกิดประโยชน์สูงสุดในภาพรวม ดังนั้น การกำหนดระยะห่างไปที่ 16 สัปดาห์ จึงเป็นการที่จะทำให้เกิดประโยชน์สูงสุดสำหรับประเทศไทยในภาพรวม